منشاُ سویا ظاهراً از چین است و در اوایل دههُ قرن هفدهم ، به اروپا آورده شد و در اوایل دهه قرن نوزدهم به آمریکای شمالی برده شده است کشورهای مهم تولید کنندهُ سویا عبارتند از : ایالات متحده ، برزیل ، چین و آرژانتین . چهار کشور اصلی تولید کننده سویا ، برروی هم ، ۹۰ تا ۹۵ % تولید جهانی را دارند . ( ۲ )
دربارهُ موطن سویا تا حدی دچار سردرگمی هستیم ، زیرا اگر چه چنین تصور میشود که موطن این کا لتی ژن در شمال شرقی چین است ، اما جنس Glysine دو مرکز ژنی عمده دارد که یکی در شرق آفریقا و دیگری در منطقهُ استرالیا ست و یک مرکز فرعی در چین دارد . یک نظریهُ جدید مبتنی بر آزمایشهایی هم آنزیمی استرالیا را به عنوان مرکز محتمل پراکندگی ، برای تمام منطقهُ اقیانوس آرام ، از جمله چین پیشنهاد می کند و پرندگان مهاجر را ناقل بذر آن میداند . با این وجود استدلال متخصصان اصلاح نژاد روسی آن است که سویای اهلی ، حاصل قرنها اصلاح نژاد و انتخاب از یک شکل اجدادی شبیه به G.Soga است و دلیل می آورند که گونه های آفریقا و استرالیا ارتباطی به هم ندارند .
از سویا اغلب به عنوان یکی از قدیمیترین محصولات اهلی یاد می شود که اهلی شدن آن از دیر باز به امپراتور شدن نانگ ، که اینک به یک شخصیت اساطیری معروف است ، نسبت داده می شود .
با این وجود براساس مدارک تاریخی و نیز جغرافیایی پذیرفتن نیمهُ شرقی شمال چین به عنوان منطقه اهلی کردن سویا منطقی به نظر می رسد .(۶ )
به روشنی میتوان گفت که کشت و کار سویا به عنوان گیاهی زراعی برای نخستین بار در چین حدود ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح انجام گرفته است .(۱ )
در حال حاضر آمریکا بیشتر ین ارقام سویا را در اختیار دارد که هر چند از حیث ظاهر شباهتی به یکدیگر ندارند اما از نظر ژنتیکی مشابهند .آمریکا بزرگترین صادر کنندهُ سویا در دنیاست و همراه با چین و برزیل بیش از ۹۰ درصد تولید جهان را تاُمین می کند و حتی ممکن است بزرگترین تولید کنندهُ جهان نیز باشد در آسیا که سویا قرنها یک غذای اساسی بوده است . بیشترین مصرف خانگی را دارد . سویا عمدتاً برای بذر آن که از نظر تجاری به عنوان غذای دام و انسان مصرف می شود و برای روغن کشی کاشت می شود .(۶ )
جهت دانلود متن کامل مقاله زادگاه ،پیشینه و پهنه های کشت کلیک نمایید